رساله‌ی دکتری: طاهره مهاجرشیخی، ۱۳۹۳
طنز درشعر سبک هندی باتکیه بر شعر صائب تبریزی وبیدل دهلوی
شعر وادب فارسی همواره ازحوادث زمانه و گیرودارهای سیاسی، اجتماعی و... تاثیر پذیرفته است. شاعران و نویسندگان به عنوان افراد شاخص جامعه در آگاهی دادن مردم وهمعصران خود نقش داشته اند . باید در نظرداشت که با وجود تعصّبات سیاسی و مذهبی و.... هر حکومتی طبیعتاً ازآرمان های خود حمایت می کرده و مخالفان خود را دور از صحنه می خواسته و آگاهی یافتن مردم را از ناروایی ها ونابسامانی های سیاسی و اخلاقی حاکمان خود نمی پسندیدند. با توجّه به این که ظلم وجود حاکمان، فساد و تبعیض، زهد ریایی و دنیا طلبی و ... در همه زمان ها و مکان ها یافت می شود قرن های یازدهم و دوازدهم هجری قمری که سبک هندی(اصفهانی) در میان شاعران فارسی زبان ایران در هند رواج داشت نیز از این قاعده مستثنی نیست . پس شاعران واکنش های اعتراضی خود در برابر ناملایمات حکومتی، اخلاقی و ناروایی های دینی مردم وپیشوایان دینی ر ادرقالب هجو وطنز بیان نموده اند .بنابراین لازم است این نوع انتقادها که مضامین متنوع دارند و با ابزارهای متفاوت از قبیل: تناقض گویی ،مجاز، کنایه وتمثیل بیان شده ونشان کنجکاوی ذهن شاعران است بررسی شود تا دوره یاد شده مورد بررسی و مطالعه دقیق تر وعمیق تر قرار بگیرد. به این منظوردیوان های اشعار بیدل دهلوی وصائب تبریزی ودیگر شاعران سبک هندی چون کلیم همدانی ،حزین لاهیجی ، طالب آملی، نظیری نیشابوری وفوقی یزدی تماماً از این نظر مورد مطالعه قرار گرفت و این نتیجه دریافت شد که اغلب شاعران در همه قوالب شعری همچون: غزل هاوقصیده ها و لابهلای قطعات، رباعیات، ترجیعات ومثنویات، مضامین اخلاقی و اجتماعی مربوط به مردم زمانه و گروه های مذهبی متعصّب و ریاکار و متظاهر واربابان جاه و مقام وگاه مضامین فلسفی را نیز دست مایه طنز، انتقاد و هجو قرار داده اند.
کلیدواژه‌ها:
شعر فارسی، سبک هندی، طنز، هجو، انواع انتقاد
Ph.D. Dissertation:
satir in hendi style basde on poems of Saeb-e tabrizi and bide-e dehlavi
Persian poetry Has always been influenced by the social and political events of the time. Poets and writers as member of the society have a role in the awareness of the people and their contemporaries . considering that despite the political and religious prejudice, any state, to support their aspirations keep away their opponents from the scene of inadmissibility to inform the people and the political, and economic masters of poetry and literature could not go along with the situation and migrated some of them from their home to india that prove this fact that they showed their reaction as they protest against the government’s adversity, religious people and some of the inadmissibility by expressing their ideas in witty satiric language. Therefore, it is necessary to study the above-mentioned varied themes of the time more deeply and accurately by different expressive tools such as contradiction, irony, allusion, parable that indicate the curious mentality of the poets. To do so, Biedel Dehlavi’s lyrics , saeb Tabrizi’s lyrics and the other preeminent Hindi style poets’ among different poetic molds, used the moral and social themes relating to their contemporary people and fanatic bigot religious groups , and ambitious power seeking people, sometimes philosophical themes in their satiric critical views.
Keywords:
Persian poetry, Hindi style, critic types, satire, lampoon